به نقل از «خبرآنلاین»

ابعاد مهم حقوقی و سیاسی رأی دیوان لاهه

تاریخ انتشار: ۹ بهمن ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۶۳۰۷۷۱

طبق گفته رئیس این دادگاه اطلاعات نشان می‌دهد که بیش از ۲۵ هزار فلسطینی کشته و بیش از ۲ میلیون نفر طی جنگ آواره شده‌اند. ملت فلسطین براساس توافقنامه منع کشتار جمعی تحت حمایت هستند و رژیم اسرائیل باید اقدامات لازم برای ممانعت از جنایت‌های کشتار علیه یک مجموعه انسانی را اتخاذ کند. این رژیم همچنین باید عدم ارتکاب به جنایت نسل‌کشی توسط نیروهایش را تضمین و اقداماتی در راستای بهبود اوضاع انسانی در غزه اتخاذ کند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

دیوان بین‌المللی دادگستری که به‌نام دادگاه بین‌المللی نیز شناخته می‌شود، یکی از ارکان قضائی اصلی سازمان ملل متحد است که مقر آن در کشور هلند قرار دارد. بر اساس اساسنامه، این دادگاه از دو صلاحیت ویژه برخوردار است؛ رسیدگی به اختلافات قانونی میان کشورها و دیگر تابعان فعال حقوق بین الملل که به آن «صلاحیت ترافعی» می‌گویند و همچنین ارائه نظر مشورتی در پاسخ به سوالات حقوقی سازمان‌های بین‌المللی، آژانس‌های تخصصی سازمان ملل و مجمع عمومی سازمان ملل متحد که از آن به‌عنوان «صلاحیت مشورتی» یاد می‌شود. بر این اساس، آفریقای جنوبی با استناد به ماده ۹ کنوانسیون نسل زدایی به عنوان مبنای صلاحیت دیوان برای رسیدگی به این دعوا، برای نخستین بار شکایتی را علیه دولت اسرائیل در دیوان مطرح کرد و دیوان نیز ضمن تأیید صلاحیت خود برای رسیدگی به این پرونده، رأیی صادر نمود که ادعاهای آفریقای جنوبی مبنی بر نسل کشی در غزه را تأیید می کند. از آنجا که طبق اساسنامه، آراء دیوان بین الملل دادگستری الزامی و قطعی است و به طرف ذی‌نفع حق شکایت در شورای امنیت را می دهد، این قضیه از ابعاد مختلفی دارای اهمیت است.

در درجه نخست، این حکم، اتهامات مربوط به کشتار جمعی مردم فلسطین توسط اسرائیل را ثابت کرد و از ارتش اسرائیل خواسته است که محاصره نوار غزه را بردارد و در چارچوب حقوق بین‌الملل، به وظایف خود عمل کند.

از سوی دیگر، نظر دیوان بین‌المللی دادگستری در مورد جنگ اسرائیل در غزه، می‌تواند به عنوان یک سابقه مهم در زمینه رسیدگی به نقض حقوق بشر در جریان جنگ‌ها محسوب شود. این نظر، نشان می‌دهد که دیوان بین‌المللی دادگستری، در صورت صلاحیت، می‌تواند به نقض حقوق بشر در جریان جنگ‌ها رسیدگی کند و خواستار توقف این نقض‌ها شود.

همچنین این رأی نشان می‌دهد که جامعه بین‌المللی، نقض حقوق بشر در جریان جنگ‌ها را جدی می‌گیرد و حتی رژیمهای متنفذ و برخوردار از حمایتهای بین المللی و رسانه ای همه جانبه همچون اسرائیل نیز نمی توانند برای همیشه از تبعات اقدامات غیر انسانی خود فرار کنند. در مقابل، صدور این نظر، به فلسطینی‌ها و سایر قربانیان نقض حقوق بشر، امید می‌دهد که جامعه بین‌المللی از آنها حمایت خواهد کرد.

مهمترین تأثیر این رأی اما از بین رفتن قدرت نرم، آبرو و اعتبار بین المللی رژیم اسرائیل است که لابی قدرتمند آن سالها از طریق نفوذ در رسانه ها و صنعت فیلم و نمایش، تلاش کرده بود برای این رژیم فراهم کند و آن را به عنوان یک قربانی مظلوم و حامی دموکراسی و حقوق بشر نمایش دهد. حال رأی دیوان نه تنها وجهه و اعتبار رژیم اسرائیل را به عنوان یک عامل نسل کشی بر باد داد، بلکه هزینه همراهی با آن را نیز برای کشورهای مختلف افزایش می‌دهد؛ تا جایی که مقامات اوگاندایی از قاضی خود در دیوان که به نفع اسرائیل رای داده است، برائت جسته اند. بر این اساس باید گفت همین مسأله که رژیم اسرائیل چند ساعت قبل از «روز یادبود هلوکاست»، در دیوان بین المللی به جرم نسل کشی محاکمه شد، یک شکست سنگین برای این رژیم و پیروزی بزرگ برای مردم مظلوم فلسطین است.

با وجود نقاط قوت فوق، به نظر می رسد رأی دیوان از ابعادی نیز تا حدودی محافظه کارانه بوده است؛ آفریقای جنوبی با توجه به رای پیشین دادگاه لاهه در قضیه شکایت اوکراین از روسیه در سال 2022 (اسفند 1400) که در آن قضات دیوان در دستور موقت خود اعلام کردند که «روسیه متعهد است تمام عملیات نظامی خود را فورا در اوکراین خاتمه دهد»، از دیوان خواسته بود تا پیش از صدور رأی اصلی، دستور موقتی در مورد جنگ غزه نیز صادر نماید و دستور دهد که اسرائیل باید عملیات نظامی خود را در و علیه غزه معلّق سازد. با این وجود در دستور موقت دیوان اثری از چنین حکمی وجود ندارد و تنها اعلام شده است که اسرائیل باید اطمینان حاصل کند که نیروهایش مرتکب نسل‌کشی نمی‌شوند و اقداماتی را برای بهبود وضعیت بشردوستانه برای فلسطینیان در محاصره انجام می‌دهند. چنین دستور موقتی نشان می‌دهد نفوذ رژیم اسرائیل در نهادهای بین المللی همچنان در سطح بالایی قرار دارد و ظاهرا تیم حقوقی این رژیم نیز توانسته اند قضات این دادگاه را متقاعد کنند که عملیات نظامی این رژیم علیه حماس و مردم غزه در قالب «دفاع مشروع» توجیه پذیر و لازم است!

حال از نظر حقوقی، مرحله بعد از اعلام حکم دیوان بین المللی این است که دبیر کل سازمان ملل مطابق اساسنامه دادگاه لاهه، دستورات آن را به شورای امنیت ارسال کند. هر چند بر کسی پوشیده نیست که حمایتهای آمریکا در شورای امنیت از رژیم اسرائیل، همانگونه که تاکنون مانع آتش بس و پایان این جنگ ویرانگر شده، احتمالا باز هم مانع تحمیل فشار جدی بر این رژیم می شود، اما اختلاف نظر آمریکا و مقامات اسرائیل بر سر راه حل دو کشوری برای پایان دادن به این بحران و نگرانی بایدن از فشار افکار عمومی در آستانه انتخابات ریاست جمهوری این کشور و هزینه‌های دفاع از یک رژیم نسل کش، همه از عواملی هستند که می تواند حمایت قاطعانه آمریکا از رژیم اسرائیل را کمرنگ و راه را برای اجبار اسرائیل به تن دادن به قواعد حقوق بین الملل باز کنند.

از سوی دیگر، رای دادگاه لاهه بر علیه دولت اسرائیل، دادستان دیوان کیفری بین‌المللی (که به جرایم بی المللی افراد و مقامات کشورها رسیدگی می کند) را نیز قادر می‌سازد تا اقداماتی ضد مقامات ارشد این رژیم انجام دهد؛ از این رو به نظر می رسد رأی دیوان علی رغم محافظه کاری موجود، مسأله ای تأثیر گذار است و می تواند سنگ بنا و مبنای اقدامات حقوقی جدیدی بر علیه رژیم اسرائیل و همه دولتهایی باشد که از ابزارهایی همچون نسل کشی و نقض حقوق جنگ و حقوق بشردوستانه برای پیروزی استفاده می کنند.

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1865691

منبع: خبرآنلاین

کلیدواژه: محمد مهدی مظاهری آفریقای جنوبی دادگاه بین المللی لاهه رژیم صهیونیستی اسرائیل دیوان بین المللی دیوان بین الملل رژیم اسرائیل نقض حقوق بشر نشان می دهد سازمان ملل رأی دیوان نسل کشی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.khabaronline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرآنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۶۳۰۷۷۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

تقلای جنایتکاران جنگی برای رهایی از کابوس بازداشت

خبرگزاری مهر، گروه بین الملل: همزمان با خیزش دانشجویان آمریکایی و اروپایی علیه نسل‌کشی تل‌آویو در غزه و موج تظاهرات صهیونیست‌ها علیه سیاست‌های تهاجمی نتانیاهو در فلسطین اشغالی، گزارش‌ها از احتمال صدور قریب‌الوقوع حکم بازداشت سران صهیونیستی در دادگاه کیفری بین‌المللی در لاهه حکایت دارند؛ امری که به نوشته رسانه‌های صهیونیستی نگرانی جدی نتانیاهو از صدور چنین حکمی را برانگیخته است.

واکنش اخیر دیوان کیفری بین‌المللی مبنی بر عدم لزوم پاسخگویی این نهاد به گمانه زنی‌ رسانه‌ها در این خصوص، از نگاه ناظران اتفاقا به معنی صحت گمانه‌زنی‌های رسانه‌ای در این مورد است. رسانه‌های عبری زبان پیش از این فاش کرده بودند که دیوان بین‌المللی کیفری در حال آماده‌شدن برای صدور حکم بازداشت «بنیامین نتانیاهو» نخست وزیر، «یوآف گالانت» وزیر جنگ و «هرتزی هالیوی» رئیس ستاد ارتش صهیونیستی است.

این در حالی است که روزنامه «یدیعوت آحارنوت» به نقل از یک مقام صهیونیستی از احتمال صدور «مخفیانه» چنین رایی در دادگاه خبر داده؛ مساله‌ای که ممکن است مقامات صهیونیستی تنها پس از سفر به خارج از اراضی اشغالی از آن مطلع شوند. این همان چیزی است که لرزه بر اندام رهبران تل‌آویو می‌اندازد.

ایجاد بحران انسانی و نقض حقوق بشر غیر نظامیان در غزه، عدم پایبندی به قوانین بین المللی و نقض آشکار کنوانسیون چهارم ژنو از سوی مقام‌های تل‌آویو، احتمال صدور حکم بازداشت علیه رهبران بلندپایه امنیتی و سیاسی تل‌آویو را افزایش می‌دهد.

موافقت دیوان بین‌المللی دادگستری با بررسی شکایت دولت آفریقای جنوبی مبنی بر نسل‌کشی این رژیم در غزه، یکی از بی‌سابقه‌ترین وضعیتِ صهیونیست‌ها در مجامع بین‌المللی بود. در ژانویه سال جاری بود که دیوان با میدان‌داری آفریقای جنوبی به نوعی علیه رژیم صهیونیستی دستور موقت صادر کرد و در این راه نتانیاهو و تیم وی محکوم شدند. از دید ناظران، این بار اگر این حکم علیه نتانیاهو صادر شود، بدون شک می‌تواند اهرم فشار علیه تل‌آویو به حساب بیاید و در نهایت نخست وزیر رژیم را به حاشیه براند.

بر اساس نتایج یک نظرسنجی که اخیرا انجام شده و شبکه ۱۲ تلویزیون رژیم صهیونیستی منتشر کرده، بیش از نیمی از صهیونیست‌ها (بالغ بر ۵۸ درصد از آنها) معتقدند که بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی باید فوراً استعفا بدهد. همچنین ۵۴ درصد از شرکت کنندگان این نظرسنجی خواستار برگزاری انتخابات زود هنگام شده‌اند.

هزینه‌های حکم قرار تعقیب برای نتانیاهو و همدستانش در جنگ غزه

در صورت صدور قرار بازداشت بین المللی علیه سران رژیم، همه کشورهای عضو دادگاه لاهه ملزم هستند که افراد محکوم را در صورت ورود به خاک خود دستگیر کرده و آنها را به دادگاه لاهه تحویل دهند. رژیم صهیونیستی عضو دادگاه لاهه نیست و اختیارات این دادگاه را به رسمیت نمی‌شناسد، با این حال ۱۲۳ کشور امضا کننده اساسنامه رم و اعضای دادگاه لاهه می‌توانند دستور بازداشت مقامات اسرائیلی را اجرا کنند.

«متان گوتمان» استاد حقوق بین‌الملل در دانشگاه «رایشمن» بر این باور است که در صورت صدور حکم بازداشت علیه نتانیاهو او رسماً در فهرست ظالمان و جنایتکارانی قرار می‌گیرد که پیشتر این دستور علیه آنها صادر شده بود. در نتیجه همین احساس خطر است که «یســرائیل کاتز» وزیر خارجه رژیم صهیونیستی در واکنش به خبر احتمال صدور حکم بازداشت خود و همکارانش گفته است: «در صورت لزوم از کشور [اراضی اشغالی] خارج نخواهیم شد».

اما این همه ماجرا نیست. به نوشته روزنامه هاآرتص، کارشناسان صهیونیست در زمینه حقوق بین‌الملل هشدار می‌دهند که صدور حکم بازداشت ممکن است با تحریم‌های جدی از جمله تحریم صادرات سلاح و کالا برای تل‌آویو و همچنین سایر تحریم‌های اقتصادی همراه باشد. ضمن اینکه فارغ از صدور یا عدم صدور این حکم، صرف اتخاذ همین تصمیم در کنار سایر تحولات جهان و واکنش افکار عمومی به جنایات رژیم صهیونیستی در نوار غزه بیانگر یک فشار علیه رژیم و یک بیداری بی‌سابقه در سطح جهانی است.

نتانیاهو از نظر همه محکوم است

کارشناسان صهیونیست در زمینه حقوق بین‌الملل کابینه نتانیاهو و نهادهای قضایی رژیم را مسئول مخمصه‌ای می‌دانند که تل‌آویو اکنون در آن گرفتار شده است. به اذعان آنها، کابینه نتانیاهو هیچ اقدامی برای مقابله با وزرا و مقاماتی که مرتکب جنایات جنگی شده‌اند انجام نداده است.

«میخائیل سفراد» مشاور قضایی صهیونیست در این زمینه به روزنامه هاآرتص گفت: شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد نهادهای رسمی قضایی به ارتش چراغ سبز نشان دادند تا عملیات بمباران غزه را آغاز کند. نهاد قضایی درخواست‌های مکرر سازمان‌های مختلف درباره جلوگیری از ارتکاب جنایات جنگی علیه فلسطینی‌ها را نادیده گرفته؛ این بدان معناست که مجوز لازم را جهت ارتکاب جنایت جنگی در غزه صادر کرده است.

«الیاب لیبلیخ» استاد حقوق بین‌الملل در دانشگاه تل‌آویو هم معتقد است ویرانی عظیمی که صهیونیستها در غزه به وجود آوردند، دادگاه‌های بین‌المللی را به این نتیجه رسانده که تل‌آویو عامدانه قصد کشتار غیرنظامیان فلسطینی، اخراج آنها از نوار غزه و گرسنگی دادن به آنها را داشته و برای نسل کشی برنامه‌ریزی کرده بود.

فشارهای فزاینده داخلی و خارجی

همزمان با فشارهای ناشی از ترس مقام‌های صهیونیستی از حکم احتمالی لاهه، فشارها بر کابینه جنگ رژیم صهیونیستی در سطح داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی در حال افزایش است. نتانیاهو اما برای فرار از عواقب شکست در عملیات طوفان الاقصی به ادامه جنگ فرسایشی غزه اصرار دارد.

فشارهای داخلی بر نتانیاهو برای موافقت با توافق مبادله اسرا، از سوی صهیونیست‌ها به ویژه خانواده اسرارو به افزایش است. میان تمام ارکان جامعه صهیونیستی اتفاق نظر وسیعی در رابطه با امضای این توافق وجود دارد. شنبه این هفته هم هزاران صهیونیست در نقاط مختلف فلسطین اشغالی در اعتراض به سیاست‌های نتانیاهو دست به تظاهرات زده و خواهان امضای فوری توافق آزادی اسرا و برگزاری انتخابات زودرس شدند.

در سطح داخلی تنش‌های زیادی میان سران سیاسی و نظامی کابینه راست افراطی نتانیاهو وجود دارد و آنها نمی‌توانند درباره پاسخ به پیشنهاد اخیر مصر در مذاکرات آتش‌بس غزه تصمیم واحدی بگیرند.

اعضای کابینه جنگ و نهاد نظامی، پیشنهادهای جدید مصر را آخرین فرصت برای بازگرداندن اسرا از غزه قبل از انجام هرگونه عملیات در رفح می‌دانند. وزرای فاشیست کابینه رژیم چون «بتسلئیل اسموتریچ» هم نتانیاهو را تهدید و اعلام کرده‌اند که پذیرش آتش بس به معنای شکست رژیم است.

در این میان، رسانه‌های صهیونیستی هم به نتانیاهو می‌تازند. نتانیاهو در روزنامه هاآرتص به «استاد شکست در عرصه‌های مختلف» توصیف شده، همانطور که رئیس ستاد ارتش او به «شکست‌خورده‌ترین رئیس ستاد ارتش رژیم» توصیف شده است. به نوشته این روزنامه، پس از این روزهای طولانی نبرد، اولویت دولت باید بازگشت اسرای صهیونیستی از غزه باشد، حتی به قیمت آتش‌بس، یا آزادی هزاران اسیر فلسطینی.

در سطح منطقه هم شاهد تحرکاتی برای برقراری آتش بس در نوار غزه هستیم. ملت‌های منطقه از کشورهای عربی تا ترکیه همگی خواهان آتش بس در غزه هستند. ابتدای همین هفته بود که عربستان سعودی میزبان نشست‌هایی با حضور شخصیت‌ها و مقامات کشورهای عربی با هدف تقویت تلاش‌ها و فشارها برای پایان جنگ غزه بود.

در این گیرودار باید توجه داشت که خیزش اخیر دانشجویان آمریکایی و تسری اعتراضات به نسل کشی صهیونیست‌ها در غزه به کشورهای اروپایی، کشورهای اسکاندیناوی و حتی ژاپن و ... هم فشارهای بین‌المللی را بر تل‌آورو افزایش داده است.

تکاپو برای تغییر رای دادگاه لاهه

نگرانی از صدور قرار تعقیب از سوی لاهه و ممانعت از چنین حکمی، نتانیاهو را دست به دامان رئیس‌جمهوری آمریکا و مقام‌های اروپایی کرده است؛ تلاش‌هایی که طرف آمریکایی را هم به تکاپو واداشته است.

پایگاه خبری «آکسیوس» به نقل از منابع مطلع گزارش داده که اعضای کنگره ایالات متحده، دیوان کیفری بین المللی را تهدید کرده‌اند که از صدور قرار بازداشت برای مقام‌های صهیونیستی خودداری کند، در غیر این صورت با واکنش آمریکا مواجه می‌شود.

به نوشته روزنامه عبری «هاآرتص» همچنین وزارت دادگستری رژیم صهیونیستی برای متقاعد کردن دادگاه لاهه به عدم صدور حکم بازداشت مقامات تل آویو تلاش می‌کند. نتانیاهو هم برای لغو یا به تعویق انداختن چنین حکمی، نمایندگان کشورهای امضا کننده منشور دادگاه لاهه را تحت فشار قرار می‌دهد.

سایت عبری زبان «معاریو» در این ارتباط نوشت: اگر آمریکا تلاش کند می تواند نتانیاهو را نجات دهد. یک منبع دیپلماتیک صهیونیستی به جروزالم پست گفته است که دادگاه بین المللی کیفری لاهه نمی تواند بدون حمایت آشــکار یا پنهان آمریکا علیه نتانیاهو گام بردارد. «مایک جانســون» رئیس مجلــس نمایندگان آمریکا هم، حمایت خود را از رژیم صهیونیستی اعلام کرده و از لاهه خواسته اقدامات خود را علیه نتانیاهو متوقف کند.

کد خبر 6094027